แมงกีซอน ประโยชน์มาก เป็นสัตว์เศรษฐกิจและบ่งบอกความสมบูรณ์

เรื่อง: แตงโม สกลนคร

มาเด้อพี่น้อง! มื้อนี้สิเล่าสู่ฟังเรื่อง "แมงกีซอน" ของดีบ้านเฮา ที่บ่ได้มีดีแค่แซ่บเด้อ

เมื่อวานนี้เอง ผมได้กินข้าวแลงแบบบ้าน ๆ เฮา คั่วแมงกีซอนฮ้อน ๆ ใส่เกลือหอม ๆ เสิร์ฟกับแจ่วบองปลาร้าใส่มะกอก แกล้มด้วยยอดดอกแค้ลวก โอ้ย! อิ่มท้องสบายใจไปเลยครับ เมนูนี้หากินได้ตามฤดูกาลเด้อครับ

แต่ละท้องถิ่นกะเอิ้นบ่คือกันเนอะ บ้านผมเอิ้น "แมงกีซอน" แต่บางหม่องกะว่า "แมงจีซอน", "แมงอีซอน" ภาษาไทยเพิ่นกะว่า "แมลงกระชอน" แม่นบ่ ทางสุโขทัยเพิ่นเอิ้น "อีแหวก" ส่วนทางเหนือเปิ้นฮ้อง "แมงจอน" ข้ามไปฝั่งประเทศเพื่อนบ้านกะมีชื่อเรียกต่างกันไปอีก อย่างเขมรเพิ่นเอิ้น "กระมล" ว่าไปแล้วกะเป็นแมลงตระกูลเดียวกับจิ้งหรีดนี่เอง

เล่าถึงเรื่องหาแมงกีซอนสมัยตะกี้กับสมัยนี้กะคนละเรื่องเลยครับ ตอนผมเป็นเด็กน้อย พากันไป "ย่ำแมงกีซอน" ตามหนองน้ำ จำได้ว่าต้องไปหาหม่องที่น่าจะมีโตมัน แล้วกะช่วยกันทำคันคูดินกั้นน้ำน้อย ๆ ขนาดพอให้เฮาลงไปย่ำได้ จากนั้นกะหวิดน้ำเข้ามา แล้วเอาเท้าซอย ๆ ย่ำ ๆ ลงไปในดิน บักแมงกีซอนมันทนบ่ไหว กะสิลอยขึ้นมาให้เฮาจับ สนุกสนานตามประสาเด็กน้อย แต่คิดย้อนไปกะแอบสงสารน้องแมงกีซอนอยู่เด้อ 😂 ตอนนั้นกะต้องมีไหวพริบสังเกตนำเด้อ ว่าหม่องได๋๋มันสิมีโต บ่ซั่นกะสิเจอคำว่า "บ่หมาน" กินแห้วไป

แต่สมัยนี้เทคโนโลยีมันก้าวหน้าไปหลายเนาะ การหาแมงกีซอนกะเปลี่ยนไป อย่างเช่น เพิ่นใช้หลอดไฟสีล่อตอนกลางคืน ให้แมงกีซอนบินมาติดกับดัก หรือบางชุมชนกะใช้นวัตกรรมลำโพงบลูทูธ เปิดเสียงแมงกีซอนกลางทุ่ง หวังล่อให้มันบินมาหา "หมู่พวก" ฟังดูแล้วกะทันสมัยดี แต่บรรยากาศกะคงบ่ม่วนคือสมัยเฮาไปย่ำนำกันดอกเนอะ 😊

ที่สำคัญเด้อครับ แมงกีซอนนี่บ่ได้มีดีแค่เป็นอาหารแซ่บ ๆ ตามฤดูกาลอย่างเดียว มันยังเป็น "สัตว์เศรษฐกิจ" โตน้อย ๆ แต่ราคาบ่ธรรมดา กิโลกรัมละตั้ง 180 บาท ถือว่าสร้างรายได้ให้ชุมชนได้เลยทีเดียว แถมยังเป็น "ตัวชี้วัดความสมบูรณ์" ของพื้นที่อีกด้วย ถ้าชุมชนไหนมีแมงกีซอนหลาย ๆ แสดงว่าแถวนั้นบ่ได้ใช้สารเคมีอันตราย ดินน้ำยังอุดมสมบูรณ์อยู่เด้อครับ

ลองคิดเบิ่งเด้อครับ ราคาแมงจีซอนกะพอ ๆ กับพิซซ่าถาดนึงเลย แต่ "คุณค่า" ทางจิตใจและวิถีชีวิตชุมชนอีสานมันเทียบกันบ่ได้เลยเนาะ ทุกอย่างที่มาจากวิถีชุมชน นอกจากจะมีคุณค่าทางอาหารแล้ว ยังมี "มูลค่า" ทางวัฒนธรรมและจิตใจที่เงินซื้อบ่ได้

ธรรมชาติมักมอบสิ่งล้ำค่าให้เราเสมอ เพียงแต่เราต้องรู้จักสังเกต เห็นคุณค่า และรักษาไว้ให้ดี

————

อ่านบทความต้นฉบับ: https://www.blockdit.com/posts/656424c2c5df4f3910284379