เรียบเรียง: แตงโม สกลนคร
ในโลกที่เต็มไปด้วยผู้คนมากความสามารถ การได้พบเจอคนที่ดูเหมือนจะ "เก่งกว่า" ในบางครั้ง อาจทำให้หัวใจของเราแอบหวั่นไหว ความมั่นใจอาจลดน้อยลง ราวกับโดนกระแสลมพัดเบาๆ ความรู้สึกไม่มั่นคง สงสัยในตัวเอง หรือแม้แต่ท้อแท้ อาจเข้ามาทักทายในความคิดของเรา ทำไมนะ ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น?
การทำความเข้าใจถึงรากเหง้าของความรู้สึกเหล่านี้ ไม่ใช่การยอมแพ้ แต่เป็นการเริ่มต้นก้าวแรกที่สำคัญยิ่ง ในการเสริมสร้างความเชื่อมั่นจากภายใน และพัฒนาตน เองให้เติบโตอย่างสง่างาม
บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจลึกลงไปถึงสาเหตุที่ทำให้ความมั่นใจของเราลดลงเมื่อเผชิญหน้ากับ คนเก่ง และนำเสนอแนวทางการพัฒนาตนเอง เพื่อให้ทุกการเผชิญหน้า กลายเป็นโอกาสอันล้ำค่าในการเรียนรู้และก้าวไปข้างหน้าอย่างเข้มแข็ง
เมื่อ "เขา" ดูเหนือกว่า: กลไกการเปรียบเทียบที่เราต้องเข้าใจ
หนึ่งในเหตุผลหลักที่ทำให้ความมั่นใจของเราลดลง เมื่อต้องเผชิญหน้ากับคนที่เก่งกว่า คือธรรมชาติของมนุษย์ที่มักจะเผลอเปรียบเทียบตัวเองกับผู้อื่น ทฤษฎีการเปรียบเทียบทางสังคม (Social Comparison Theory) ได้อธิบายไว้ว่า..
เรามักจะประเมินความสามารถและสถานะของตัวเอง โดยอ้างอิงจากผู้คนรอบข้าง และเมื่อเราพบเจอใครบางคนที่ดูเหมือนจะมีความสามารถที่โดดเด่นกว่า ในด้านที่เราให้ความสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นทักษะ ความรู้ ประสบการณ์ หรือแม้แต่ความสำเร็จ ความรู้สึกด้อยกว่าจึงเกิดขึ้นได้ง่าย เหมือนเงาที่ทอดตัวยาวเมื่อแสงส่องกระทบ
- การโฟกัสที่ "ความเก่ง" เพียงมิติเดียว: บ่อยครั้งที่เราอาจจะเผลอมุ่งความสนใจไปที่ความเก่งในด้านใดด้านหนึ่งมากเกินไป เช่น ทักษะทางเทคนิคที่เฉียบคม หรือความสามารถในการแก้ปัญหาที่รวดเร็ว เมื่อเราเจอคนที่ทำได้ดีกว่าในจุดนั้น เราอาจเหมารวมไปว่าเขาเก่งกว่าเราในทุกๆ ด้าน ทั้งที่ความจริงแล้ว ในตัวเราเอง อาจมีประกายของความสามารถและจุดแข็งอื่นๆ ที่โดดเด่นไม่แพ้กัน รอให้เราค้นพบและภาคภูมิใจ
- ละเลยเรื่องราวเบื้องหลังความสำเร็จ: เรามักจะเห็นเพียงผลลัพธ์ที่สวยงาม ที่ปรากฏอยู่ตรงหน้า โดยอาจจะมองข้ามความพยายาม หยาดเหงื่อ แรงกาย แรงใจ และประสบการณ์อันยาวนาน ที่คนเก่งเหล่านั้นได้สั่งสมมา การเปรียบเทียบโดยที่เราไม่ได้รับรู้ถึงเรื่องราวเบื้องหลัง จึงอาจนำไปสู่ความรู้สึกท้อแท้ ที่ไม่ยุติธรรมต่อตัวเราเอง
- อิทธิพลของโลกภายนอกและการรับรู้ทางสังคม: สังคมรอบข้าง หรือแม้แต่สื่อต่างๆ มักจะให้ความสำคัญและยกย่องบุคคลที่ประสบความสำเร็จอย่างโดดเด่น ทำให้เราอาจรู้สึกกดดัน และนำตัวเองไปเปรียบเทียบกับ "มาตรฐาน" ที่ดูสูงเกินเอื้อม จนลืมมองเห็นคุณค่าในแบบที่เราเป็น
รากฐานความเชื่อมั่น: เสาหลักที่เราต้องเสริมให้แข็งแรง
ความมั่นใจในตนเอง ไม่ได้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองโดยไม่มีที่มา แต่เป็นผลลัพธ์ของการสั่งสมประสบการณ์ ความสำเร็จเล็กๆ น้อยๆ การได้รับการยอมรับจากผู้อื่น และการที่เรามองเห็นคุณค่าในตัวเองอย่างแท้จริง หากรากฐานความเชื่อมั่นของเรายังไม่แข็งแรงพอ การเผชิญหน้ากับคนที่เก่งกว่า ก็อาจเหมือนลมที่พัดมา แล้วทำให้เสาหลักของเราสั่นคลอนได้
- ประสบการณ์ในอดีต...บทเรียนที่หล่อหลอม: หากในอดีต เราอาจจะไม่ได้รับการยอมรับ ชื่นชม หรือประสบความสำเร็จมากนัก ความเชื่อมั่นในตัวเองก็อาจจะบอบบางเป็นพิเศษ การเปรียบเทียบกับคนที่ดูประสบความสำเร็จ จึงอาจยิ่งตอกย้ำความรู้สึกด้อยค่า ราวกับแผลเก่าที่ถูกสัมผัสเบาๆ
- Self-Esteem และ Self-Efficacy: เพื่อนคู่ใจที่เราต้องดูแล: Self-Esteem คือความรู้สึกโดยรวมที่เรามีต่อคุณค่าของตัวเอง ส่วน Self-Efficacy คือความเชื่อมั่นในความสามารถของเราที่จะทำสิ่งต่างๆ ให้สำเร็จ เมื่อเราเจอคนที่เก่งกว่า Self-Efficacy ของเราอาจลดลง และส่งผลกระทบต่อ Self-Esteem ของเราได้ เหมือนเพื่อนที่อ่อนแรงลงเมื่อเจอคู่ต่อสู้ที่แข็งแกร่ง
- ภาพลักษณ์ "คนเก่ง"...ไม่ใช่ทุกสิ่ง: หากเราเคยถูกมองว่าเป็น "คนเก่ง" มาโดยตลอด การเผชิญหน้ากับคนที่เก่งกว่า อาจทำให้ภาพลักษณ์ที่เราสร้างไว้สั่นคลอน และนำไปสู่ความไม่มั่นใจในบทบาทใหม่ เหมือนนักแสดงที่เคยได้รับบทนำ แต่ต้องมายืนข้างนักแสดงที่เปล่งประกายกว่า
เรียนรู้จากความไม่รู้ สู่การเติบโตที่แท้จริง
ทฤษฎี Dunning-Kruger Effect ได้อธิบายปรากฏการณ์ที่น่าสนใจว่า ผู้ที่มีความรู้น้อยมักจะประเมินความสามารถของตัวเองสูงเกินจริง ในขณะที่ผู้ที่มีความรู้มากขึ้น จะเริ่มตระหนักถึงขอบเขตของความไม่รู้ของตนเอง และอาจมีความมั่นใจลดลงในช่วงแรก
- ช่วงเริ่มต้น...ความมั่นใจที่มาพร้อมความไม่รู้: ในช่วงที่เราเพิ่งเริ่มต้นเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เราอาจจะมีความมั่นใจสูง เพราะเรายังไม่ตระหนักถึงความซับซ้อน และขอบเขตความรู้ที่แท้จริงในด้านนั้น เหมือนเด็กที่เพิ่งหัดเดิน แล้วคิดว่าจะวิ่งได้เร็วที่สุดในโลก
- การตระหนัก...เมื่อเห็นโลกกว้างขึ้น: เมื่อเราเริ่มเรียนรู้และมีประสบการณ์มากขึ้น เราจะเริ่มเห็นว่ายังมีสิ่งที่เราไม่รู้อีกมากมาย การเผชิญหน้ากับคนที่เก่งกว่า จึงเป็นการตอกย้ำความไม่รู้ของเรา และอาจทำให้ความมั่นใจลดลง เหมือนนักเดินทางที่เพิ่งออกจากหมู่บ้านเล็กๆ แล้วพบว่าโลกนั้นกว้างใหญ่กว่าที่คิด
- การพัฒนา...ความมั่นใจที่ตั้งอยู่บนความเข้าใจ: ในที่สุด เมื่อเราสั่งสมความรู้และประสบการณ์มากขึ้น ความมั่นใจของเราจะกลับมาเพิ่มขึ้นอีกครั้ง แต่เป็นความมั่นใจที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเข้าใจที่แท้จริง และการยอมรับในความสามารถของตนเอง
เปลี่ยนมุมมอง สร้างพลัง: หนทางสู่การพัฒนาตนเอง
การที่ความมั่นใจของเราลดลงเมื่อเจอคนที่เก่งกว่า ไม่ใช่จุดจบ แต่เป็นสัญญาณให้เราหันกลับมามองตัวเอง และเริ่มต้นการ พัฒนาตน เองอย่างจริงจัง นี่คือโอกาสที่เราจะเติบโต และเปล่งประกายในแบบของเราเอง
- เปลี่ยนเลนส์ จากการเปรียบเทียบ สู่การเรียนรู้: แทนที่จะมองคนที่เก่งกว่าเป็นอุปสรรค หรือคู่แข่ง ลองเปลี่ยนมุมมองให้พวกเขากลายเป็นครู เป็นแหล่งความรู้ และเป็นแรงบันดาลใจ สังเกตวิธีการทำงาน แนวคิด และทักษะของพวกเขา แล้วนำมาปรับใช้ให้เข้ากับสไตล์ของเรา
- เห็นคุณค่าในตัวเอง ทุกคนมีดาวเด่นในตัวเอง: อย่าลืมที่จะหันกลับมามองเห็นคุณค่า และความสามารถที่เป็นเอกลักษณ์ของเรา แม้ว่าจะมีคนที่เก่งกว่าในบางด้าน แต่เราก็มีจุดแข็ง ประสบการณ์ และมุมมองที่ไม่เหมือนใคร จงภูมิใจในสิ่งที่เรามีและทำได้ดี
- มุ่งมั่นพัฒนา เติบโตในแบบของเรา: แทนที่จะจมอยู่กับความรู้สึกด้อยค่า ให้ใช้ความรู้สึกนั้นเป็นพลังขับเคลื่อน ในการ พัฒนาตน เองอย่างไม่หยุดยั้ง ตั้งเป้าหมายที่ท้าทาย เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และฝึกฝนทักษะของเราอย่างสม่ำเสมอ
- มองหาแสงนำทาง Role Model และ Mentor: การมีแบบอย่างที่ดี และที่ปรึกษาที่เก่งกว่า สามารถเป็นแรงบันดาลใจ และให้คำแนะนำที่มีค่าในการเติบโตของเรา เรียนรู้จากประสบการณ์ของพวกเขา และขอคำชี้แนะเมื่อต้องการ
- เข้าใจพลังของทีม ทุกคนมีบทบาทสำคัญ: จำไว้ว่าในทีม ทุกคนมีบทบาทและความสำคัญ ไม่ว่าใครจะเก่งกว่าใคร สิ่งสำคัญคือการทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ และดึงศักยภาพของแต่ละคนออกมาให้ดีที่สุด บางทีเราอาจไม่ได้เก่งที่สุดในทุกเรื่อง แต่เราอาจมีทักษะความเป็นผู้นำ การสื่อสาร หรือความเข้าใจเพื่อนร่วมงาน ที่เป็นกุญแจสู่ความสำเร็จของทีม
การเผชิญหน้ากับคนที่เก่งกว่า อาจทำให้ความมั่นใจของเราสั่นคลอนได้บ้าง แต่จงจำไว้ว่า นั่นไม่ใช่จุดสิ้นสุด หากแต่เป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาตนเองอย่างก้าวกระโดด จงทำความเข้าใจกลไกความรู้สึก เรียนรู้ที่จะเปลี่ยนมุมมอง และใช้พลังของการเปรียบเทียบ เป็นแรงผลักดันให้เราเติบโตอย่างไม่หยุดยั้ง
จงเชื่อมั่นในคุณค่าและความสามารถของตนเอง มองหาโอกาสในการเรียนรู้ และพัฒนาทักษะในทุกๆ ด้าน การทำงานร่วมกับคนเก่ง ไม่ใช่เรื่องที่น่ากลัว แต่เป็นโอกาสอันล้ำค่า ที่จะช่วยให้เราก้าวไปข้างหน้าอย่างมั่นใจ และเปล่งประกายในแบบที่เราเป็นอย่างแท้จริง
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
- เจาะลึกสาเหตุและการพัฒนาตนเอง เผชิญหน้ากับคนเก่งกว่า
- พัฒนาตนเองอย่างไร เมื่อต้องทำงานร่วมกับคนเก่ง
- How-to: พัฒนาตัวเองอย่างไร เมื่อต้องทำงานร่วมกับคนเก่ง
- How-to: เช็คอาการเมื่อเจอคนเก่ง (ฉบับเข้าใจง่าย) 🔎
ที่มาจาก: https://www.blockdit.com/questions/681f2b9dc8658f7398cff231
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น